ภาวะที่เกิดตับอักเสบจากสาเหตุอะไร

[siritidaphon]

ภาวะที่เกิดตับอักเสบจากสาเหตุอะไร

ภาวะ ตับอักเสบ (Hepatitis) คือภาวะที่เซลล์ตับได้รับความเสียหายและเกิดการอักเสบ ซึ่งสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยสาเหตุหลัก ๆ ที่พบได้บ่อย ได้แก่:


1. การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ (Viral Hepatitis)

นี่คือสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด ซึ่งมีหลายชนิด โดยเฉพาะชนิด B และ C ที่มีความสำคัญเนื่องจากสามารถกลายเป็นตับอักเสบเรื้อรังและนำไปสู่ตับแข็งและมะเร็งตับได้

ไวรัสตับอักเสบ A (HAV) และ E (HEV):

การติดต่อ: ทางอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ (Fecal-oral route)

ลักษณะเด่น: มักทำให้เกิดตับอักเสบแบบ เฉียบพลัน และหายได้เอง (HEV อาจรุนแรงในหญิงตั้งครรภ์)

ไวรัสตับอักเสบ B (HBV) และ C (HCV):

การติดต่อ: ทางเลือด เพศสัมพันธ์ การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน การสัก การเจาะ หรือจากแม่สู่ลูก

ลักษณะเด่น: มักทำให้เกิดตับอักเสบแบบ เรื้อรัง ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของโรคตับแข็งและมะเร็งตับในระยะยาว

ไวรัสตับอักเสบ D (HDV): พบในผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B อยู่แล้วเท่านั้น และมักมีอาการรุนแรง


2. แอลกอฮอล์ (Alcoholic Hepatitis)

สาเหตุ: การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากและต่อเนื่องเป็นเวลานาน

ลักษณะเด่น: แอลกอฮอล์จะทำลายเซลล์ตับโดยตรง ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง นำไปสู่ภาวะไขมันพอกตับจากแอลกอฮอล์, ตับอักเสบ และตับแข็งในที่สุด


3. ไขมันสะสมในตับ (Non-Alcoholic Steatohepatitis - NASH)

สาเหตุ: การสะสมของไขมันในเซลล์ตับมากเกินไป (มักสัมพันธ์กับโรคอ้วน, เบาหวาน, ไขมันในเลือดสูง, และภาวะดื้อต่ออินซูลิน) ซึ่งนำไปสู่การอักเสบ

ลักษณะเด่น: เป็นภาวะที่กำลังพบมากขึ้นในคนที่ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ แต่มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ทำให้น้ำหนักเกินหรือเป็นโรคเมตาบอลิก


4. ยาและสารพิษ (Drug-Induced Hepatitis)

สาเหตุ: การได้รับยาหรือสารพิษบางชนิดที่ส่งผลเป็นพิษต่อตับ โดยเฉพาะเมื่อใช้เกินขนาด หรือใช้ต่อเนื่องโดยไม่มีการควบคุม

ตัวอย่าง:

ยาพาราเซตามอล (Paracetamol/Acetaminophen): หากรับประทานเกินขนาด อาจทำให้เกิดตับอักเสบเฉียบพลันและตับวายได้

ยาอื่น ๆ: ยาปฏิชีวนะบางชนิด, ยาลดไขมันในเลือด (Statins), ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs, ยากันชักบางชนิด

สมุนไพรและอาหารเสริมบางชนิด: ที่ไม่มีการควบคุมคุณภาพหรือปริมาณสารออกฤทธิ์


5. ภาวะภูมิคุ้มกันทำลายตับตัวเอง (Autoimmune Hepatitis)

สาเหตุ: ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานผิดปกติ โดยการสร้างภูมิต้านทานมาโจมตีและทำลายเซลล์ตับของตัวเอง

นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่พบได้น้อย เช่น ตับอักเสบจากโรคทางพันธุกรรมบางชนิด หรือตับอักเสบจากการขาดเลือดไปเลี้ยง (Ischemic Hepatitis) เป็นต้น