หมอประจำบ้าน: โรคติดเชื้อแบคทีเรียของผิวหนัง (Bacterial Skin Infections)

[siritidaphon]

หมอประจำบ้าน: โรคติดเชื้อแบคทีเรียของผิวหนัง (Bacterial Skin Infections)

โรคติดเชื้อแบคทีเรียของผิวหนัง (Bacterial Skin Infections) เกิดขึ้นเมื่อเชื้อแบคทีเรียเข้าสู่ผิวหนังผ่านรอยแตก รอยบาด หรือรูขุมขน ทำให้เกิดการอักเสบและการติดเชื้อ โดยเชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อยที่สุดคือ Staphylococcus (Staph) และ Streptococcus (Strep)
ความรุนแรงของโรคมีตั้งแต่การติดเชื้อที่ผิวหนังชั้นบนที่รักษาได้ง่าย ไปจนถึงการติดเชื้อลึกและรุนแรงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

ชนิดและการแสดงอาการที่สำคัญ

ชนิดของโรค                                                          ลักษณะอาการเด่น                                     ระดับการติดเชื้อ

1. แผลพุพอง (Impetigo)   ตุ่มน้ำเล็ก ๆ หรือตุ่มหนองที่แตกออกง่าย แล้วกลายเป็นสะเก็ดสีเหลืองน้ำตาลคล้าย น้ำผึ้ง (Honey-colored crust) มักพบบริเวณใบหน้า รอบปาก จมูก และแขนขา เป็นโรคติดต่อได้ง่าย   ผิวหนังชั้นนอกสุด (Epidermis)

2. รูขุมขนอักเสบ (Folliculitis)   ตุ่มแดงเล็ก ๆ หรือตุ่มหนองคล้ายสิวเกิดขึ้นรอบ ๆ รูขุมขน อาจคันหรือเจ็บปวดเล็กน้อย   รูขุมขน

3. ฝี (Furuncle หรือ Boil)   ก้อนนูนแดง, เจ็บปวดมาก, ร้อน, และมีหนองสะสมอยู่ภายใน มักเกิดจากรูขุมขนอักเสบลุกลาม   ชั้นหนังแท้และเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง

4. ฝีฝักบัว (Carbuncle)   ฝีหลายหัวเชื่อมต่อกันเป็นกลุ่มขนาดใหญ่และลึกกว่าฝีธรรมดา มีหนองไหลออกหลายรู   ชั้นหนังแท้และเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง

5. ไฟลามทุ่ง (Erysipelas)   ผิวหนังบวมแดงเป็นปื้น, ร้อน, เจ็บปวดมาก มีขอบเขตชัดเจนและยกนูน มักมีไข้และอาการคล้ายไข้หวัดนำมาก่อน   ผิวหนังชั้นบน (Dermis)

6. เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังอักเสบ (Cellulitis)   ผิวหนังบวมแดงเป็นบริเวณกว้าง, ร้อน, เจ็บปวดรุนแรง ขอบเขตไม่ชัดเจนเท่าไฟลามทุ่ง อาจมีไข้ หนาวสั่น หากไม่รักษาอาจลุกลามเข้ากระแสเลือดได้   เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังชั้นลึก (Dermis and Subcutaneous tissue)

7. เนื้อตายเน่า (Necrotizing Fasciitis)   เป็นภาวะที่รุนแรงที่สุด (แบคทีเรียกินเนื้อ) มีการอักเสบและเนื้อตายอย่างรวดเร็วที่ชั้นไขมันใต้ผิวหนังและพังผืดกล้ามเนื้อ ผู้ป่วยมีอาการปวดรุนแรงผิดปกติและมีไข้สูง ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์   ชั้นลึก (Fascia และ Subcutaneous tissue)


สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

เชื้อแบคทีเรียที่อาศัยอยู่บนผิวหนังตามปกติจะก่อโรคเมื่อมีปัจจัยกระตุ้น:

•   รอยแยกในผิวหนัง: แบคทีเรียเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายผ่านแผลถลอก, รอยบาด, รอยฉีกขาด, แผลถูกแมลงกัด, แผลผ่าตัด, หรือแม้แต่แผลจากโรคผิวหนังอื่น ๆ เช่น โรคผิวหนังอักเสบ (Eczema) และเชื้อราที่เท้า (Athlete's foot)
•   ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง: ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เช่น ผู้ป่วย HIV/AIDS, ผู้ที่รับประทานยากดภูมิ, หรือผู้ที่ได้รับเคมีบำบัด
•   โรคประจำตัว: ผู้ป่วยเบาหวาน (มีโอกาสติดเชื้อสูงและแผลหายยาก), ผู้ที่มีปัญหาการไหลเวียนเลือดไม่ดี
•   สุขอนามัยที่ไม่ดี: การไม่รักษาความสะอาดผิวหนัง
•   เชื้อแบคทีเรียดื้อยา (MRSA): เชื้อ Staphylococcus aureus ชนิดที่ดื้อต่อยาปฏิชีวนะบางชนิด ทำให้การรักษายากขึ้นและมีความรุนแรงได้

การรักษา
การรักษาหลักคือการใช้ ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics) ทั้งชนิดทาภายนอกหรือชนิดรับประทาน ขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของการติดเชื้อ ในบางกรณีที่เกิดฝี (Abscess) อาจต้องมีการผ่าตัดระบายหนองร่วมด้วย

ควรปรึกษาแพทย์ทันที หากมีอาการรุนแรง เช่น มีไข้สูง, มีรอยแดงที่ลุกลามอย่างรวดเร็ว, มีความเจ็บปวดอย่างรุนแรง หรือมีอาการอ่อนเพลียมาก เนื่องจากอาจบ่งชี้ถึงการติดเชื้อที่ลึกและอันตราย